سيده فاطمه مقيمي، نخستين زن كارآفرين صنعت حمل‌ونقل در ايران و جهان اسلام ازجمله اين افراد است كه با پشتوانه سال‌ها تلاش و تجربه توانسته سهم مؤثري در توسعه اقتصادي كشور داشته باشد. او در كنار وظيفه مادري و مديريتي خود به آموزش جوانان علاقه‌مند و خلاق جامعه نيز اشتغال دارد و آنان را در انتخاب درست مسير زندگي و كمال اجتماعي ياري مي‌كند. با اين بانوي موفق درباره كارآفريني، صنعت حمل‌ونقل و پيشرفت در زندگي صحبت كرديم.
هميشه كاركردن را دوست دارم
صنعت حمل‌ونقل براي همه ما تداعي‌كننده جاده و ماشين‌هاي سنگين حمل بار و مسافر است. كمتر كسي باور دارد كه زنان هم مي‌توانند در اين زمينه ابتكار و خلاقيت داشته باشند و دست به نوآوري بزنند. شايد شما هم مثل ما بخواهيد از خانم مقيمي درباره علاقه‌اش به اين صنعت سؤال كنيد يا اينكه كنجكاو باشيد كه با تجربه‌هاي او آشنا شويد.
اين زن كارآفرين حرفهاي خود را با اين جمله كه «هميشه كار كردن را دوست دارم» آغاز مي‌كند و مي‌گويد: «هيچ وقت بيكار نبودم، حتي در دوران دانشجويي به‌صورت نيمه‌وقت كار مي‌كردم. البته هرگز مايل نبودم كسب و كار ثابتي داشته باشم زيرا هميشه مي‌خواستم در منزل و خارج از آن فعاليت‌هاي مختلفي را تجربه كنم. اما ورود من به صنعت حمل‌ونقل بعد از دوران فارغ‌التحصيلي از دانشگاه شروع شد. رشته من مهندسي عمران بود و در سال‌هاي اول انقلاب به‌دليل شرايط خاصي كه بر كشور حاكم بود بازار خوبي نداشت. به اين دليل در شركت خدمات حمل‌ونقل «پان كنتينانتال» كه امروز با نام ديگري فعاليت مي‌كند، مشغول به‌كار شدم و با استفاده از تجربه زبان انگليسي مطالب فني و حرفهاي آنها را ترجمه مي‌كردم. در زمان كوتاهي توانستم در بخش كاميون‌داري شركت مسئوليتي بگيرم و اطلاعات متنوعي را در اختيار رانندگان قرار دهم.
آن زمان مانند امروز وسايل نوين ارتباطي ازجمله اينترنت در دسترس نبود و پيام‌ها با فاصله زماني زيادي به مقصد مخابره مي‌شد. تصور كنيد اگر براي راننده‌اي مشكلي پيش مي‌آمد او مجبور بود يك دفتر مخابرات عمومي پيدا كند و از طريق تلگراف يا تلفن مشكل را به مديران شركت اطلاع دهد. دليل ديگر اين بود كه آن زمان مديريت سنتي خاصي بر صنعت حمل‌ونقل كشور حاكم بود و اغلب مؤسسه‌ها و شركت‌هاي فعال در اين بخش به‌صورت خانوادگي اداره مي‌شدند. اين موضوع را مي‌شد از منظر ديگري هم درك كرد؛ مثلا اينكه راننده‌ها به جز زبان مادري خود به زبان ديگري تسلط نداشتند به همين دليل هنگام برقراري ارتباط در ساير كشورها هميشه با مشكلاتي مواجه مي‌شدند. اگر راننده‌اي بار فاسد شدني داشت و به مشكلي مي‌خورد به‌دليل همين مسائل، بارش از بين مي‌رفت و خسارت سنگيني براي كارفرما و شركت به بار مي‌آورد.»
حرفه حمل‌ونقل را علمي دنبال كردم
«من با تجربه كاري و مهارتي كه در زبان انگليسي داشتم توانستم راننده‌ها را آموزش دهم و آنها را از شرايط مختلفي كه ممكن است با آن روبه‌رو شوند آگاه كنم. هر قدر اين كار ادامه پيدا مي‌كرد علاقه من به حمل‌ونقل بيشتر مي‌شد زيرا در ميان قشري بودم كه نيازهاي مختلفي داشتند اما نمي‌توانستند به‌راحتي با ساير اقليم‌ها ارتباط برقرار كنند.» پر واضح است كه اين بانوي ايراني قدم در راه دشواري گذاشته بود و تلاش مي‌كرد با نگاهي دانش‌محور مسائل و مشكلاتي كه سال‌ها ناديده گرفته شده بودند را برطرف كند.
اما آغاز كار مستقل خانم مقيمي از كي بوده است. خودش اينطور مي‌گويد:«بعد از ازدواج، همسرم علاقه‌مند بود تا فعاليت خود را به‌صورت مستقل پيگيري كنم؛ همان زمان تصميم گرفتم با تمام مسائلي كه اطرافم اتفاق مي‌افتادند كلنجار بروم و كار اختصاصي خود را در سال 63 راه بيندازم. البته هميشه حرمت نخستين شركتي كه در آنجا مشغول به‌كار شدم را نگه مي‌دارم و به آن احترام مي‌گذارم زيرا رابطه انساني خوبي بين ما وجود داشت و همين عامل باعث شد بسترهاي مناسب، يكي بعد از ديگري براي من فراهم شوند. هنوز هم با افتخار از آنجا ياد مي‌كنم زيرا مثل دانشگاه براي من اهميت دارد.»
هويت ايراني در وجود همه مي‌جوشد
اگر به اطرافمان خوب نگاه كنيم مي‌بينيم كه بانواني از اين دست‌كم نيستند و هر كدام براي خودشان اهداف و آرمان‌هاي مشخصي ترسيم كرده‌اند. سيده فاطمه مقيمي نيز چنين تفكري داشته و دارد و از ابتدا تلاش كرده با تكيه بر باورهاي ديني و هويت ايراني خود در اين مسير سخت، جهاني و سرنوشت‌ساز قدم بگذارد. او مي‌گويد: «علاقه من به صنعت حمل‌ونقل وصف‌نشدني است زيرا احساس مي‌كنم قشري كه با آنها سر و كار دارم نيازمند دانش و تجربه من هستند. البته تمايل شخصي‌ام اين بود كه بتوانم كارهاي خاصي را انجام دهم و با ديگران تفاوت داشته باشم. هويت ايراني و اسلامي ما نيز متفاوت‌بودن را در خون، ذات و شرايط زندگي ما جاري ساخته است در نتيجه بايد بتوانيم اين تفاوت را ايجاد كنيم.
بارها با اين سؤال مواجه شدم كه چگونه مي‌توان به‌عنوان يك زن و مادر فضاي سخت و مردانه صنعت حمل‌ونقل را تحمل كرد. بعضي‌ها مي‌گويند پيش آمده كه بخواهي اين كار را رها كني و سراغ حرفه ديگري بروي؟ هميشه به آنها مي‌گويم كه علاقه‌مندي من آن‌قدر زياد بود كه خيلي زود با جزئيات اين كار آشنا شدم و توانستم در دوره‌هاي كوتاه‌مدت مرتبط با اين صنعت شامل كشتيراني، حقوق بين‌الملل، مديريت بازرگاني و مديريت استراتژيك شركت كنم. به‌نظر من خانم‌ها مي‌توانند حتي در بيرون از محيط خانه مديران موفقي باشند به شرط آنكه به حرفه‌شان با علاقه نگاه كنند. امروز دختران و زنان جامعه ما 60تا 70درصد ظرفيت دانشگاه‌هاي كشور را به‌خود اختصاص داده‌اند و در اين سال‌ها ثابت كرده‌اند كه مي‌توانند كارهاي سخت و پيچيده را در كنار مردان انجام دهند و مسئوليت‌هاي بزرگ را بپذيرند. در گذشته فقط مرد، نان‌آور خانه بود و در جامعه حضور داشت اما امروز زنان مي‌خواهند در جامعه نقش پويا و مؤثري داشته باشند و به مطالبات منطقي خود دست پيدا كنند.»
مديريت زنان انعطاف بيشتري دارد
از اين بانوي كارآفرين پرسيدم، براي من جالب است كه بدانم راننده‌ها از اينكه يك مدير زن كار آنها را نظارت مي‌كند چه حسي دارند، او پاسخ داد: «خيلي‌ها در نگاه اول تعجب مي‌كردند و معتقد بودند كنارآمدن با فرهنگ سخت و پيچيده اين حرفه آن هم براي يك زن كار بسيار دشواري است. اما واقعيت اينطور نبود و رانندگان خيلي زود با اين موضوع كنار آمدند زيرا باور داشتند زنان مديريت انعطاف‌پذيرتري نسبت به مردان دارند.»
شايد بپرسيد حضور يك زن در عرصه كارآفريني صنعت حمل‌ونقل چه مزايايي دارد. خانم مقيمي مي‌گويد: «حمل‌ونقل شاخه‌هاي مختلفي مانند زميني، دريايي و هوايي دارد و حضور در هركدام از آنها نيازمند مهارت، تجربه و دانش بالايي است كه در نهايت به نفع كشور تمام مي‌شود. خوشبختانه كشور ما دسترسي بسيار مناسبي به آب‌هاي آزاد و مسيرهاي بين‌المللي دارد اما هنوز نتوانسته مانند بسياري از كشورها از تمام ظرفيت‌هاي خود استفاده كند. ما در كشوري زندگي مي‌كنيم كه زيرساخت‌هاي طبيعي بسيار خوبي دارد اما از ضعف مديريت و برنامه‌ريزي مطلوب رنج مي‌برد. با تسهيل در اجراي قوانين و مقررات بين‌المللي مي‌توانيم اين جايگاه را به‌دست بياوريم و تسهيلات حمل‌ونقل كالا را با سرعت، امنيت و هزينه مناسب فراهم كنيم. كارآفريني در اين حوزه با شرايط موجود بسيار پيچيده است و من تأكيدي ندارم كه همه جوانان به اين عرصه ورود پيدا كنند.»
قبل از كارآفريني بايد توانمند شد
اسفند سال 91 بود كه نخستين جشنواره كارآفريني در عرصه مديريت شهري برگزار شد؛ جشنواره‌اي كه توانست به دغدغه‌هاي پيش روي كارآفرينان جوان پاسخ دهد تا آنها بتوانند از ظرفيت‌ها و خلاقيت‌هاي خود به درستي استفاده كنند. سيده فاطمه مقيمي كه مسئوليت مهمي در اين جشنواره داشت به كارآفرينان توصيه كرد كه توانمندي‌هاي خود را دست‌كم نگيرند و هرگز از تلاش كردن خسته نشود. او گفت: «يكي از كارهاي مؤثر اين است كه راهكارها و ابزارهاي مناسب به افراد علاقه‌مند و خلاق نشان داده شود. اگر نقشه راه به درستي تدوين شود جسارت به‌وجود مي‌آيد و اشتغال ايجاد مي‌شود. اگر بتوانيم با اين برنامه حركت كنيم موفق مي‌شويم؛ مهم نيست در چه حوزه‌اي كار مي‌كنيم حمل‌ونقل، كشاورزي يا توليد مواد غذايي.»
نام و نام خانوادگي: سيده فاطمه مقيمي
تولد: شهريور 1337، تهران
تحصيلات عالي: مهندسي راه و ساختمان، كارشناسي مديريت بازرگاني، دانشجوي كارشناسي ارشد مديريت تحول، كارشناس مديريت كسب و كار MBA
مديريت‌هاي اجرايي در حوزه حمل‌ونقل: از سال 1358 تا امروز
برخي سوابق اجرايي:
مدير شركت كشتيراني و حمل‌ونقل بين‌المللي
رئيس بخش رسيدگي به شكايات و حل اختلاف انجمن شركت‌هاي حمل‌ونقل به‌مدت 13سال
مسئول ميز مشترك ايران و ايتاليا، ايران و روسيه از 1372 تا 1386
عضو گروه مطالعاتي و عملياتي كريدور شمال و جنوب از سال 1378تا 86
عضو هيأت مديره و مديرعامل انجمن ملي زنان كارآفرين از سال 1384تا 1388
رئيس شوراي بانوان، مشاور، عضو هيأت نمايندگان دوره ششم و هفتم و نايب‌رئيس كميسيون حمل‌ونقل، گمرك و ترانزيت اتاق بازرگاني از سال 1386تا امروز
رئيس دوره‌اي كميته بانوان كارآفرين عضو اكو
مديرعامل دفتر توسعه كارآفريني دانشگاه صنعتي شريف
رمز موفقيت در زندگي و كار
حضور سي و چند ساله نخستين زن كارآفرين جهان اسلام در صنعت حمل‌ونقل جاده‌اي و دريايي كشور نتوانسته وقفه‌اي در وظايف مادري او ايجاد كند. خودش مي‌گويد: «از نقش مادري‌ام راضي هستم زيرا تاكنون هيچ توقفي در اين بخش از زندگي‌ام ايجاد نشده است. من هميشه براي خانواده‌ام ارزش و جايگاه والايي قائل بوده و هستم و همواره احساس مي‌كنم جريان محبت‌آميز بسيار خوبي بين من، همسرم و فرزندانم برقرار است. همه آنها تحصيلات دانشگاهي دارند و آنجا كه لازم باشد من را ياري مي‌كنند. اگر اين محبت و همكاري كنار هم قرار بگيرد كمبود ساعت‌هاي حضور من در خانواده جبران مي‌شود و شيريني كار تخصصي را بيشتر مي‌كند.» راستي اگر مي‌خواهيد به رمز موفقيت اين بانوي كارآفرين در زندگي شخصي و حرفه‌اش پي ببريد بد نيست در ادامه مطلب به نكات زير توجه كنيد.
نظم
افراد موفق هميشه جدي، منظم و فعال هستند و براي انجام كارهايشان وقت كم مي‌آورند. اين خصوصيت باعث مي‌شود تا كارمندان و ساير افراد مرتبط با آنها نيز وظيفه‌شناس و دقيق شوند و به كارهاي خود جدي‌تر نگاه كنند.
تخصص
افراد متخصص بدون معطلي كارهاي خود را سامان مي‌دهند و براي دريافت بهترين نتيجه برنامه‌ريزي مي‌كنند. علاوه بر اين با ايجاد رقابت و تشويق مؤثر به ركوردهاي خوبي دست پيدا مي‌كنند.
هدف
داشتن هدف و استراتژي مشخص كاري، مثل آب خوردن راه موفقيت را هموار مي‌كند و درك درستي به زندگي مي‌بخشد.
درستكاري
افراد موفق هميشه براي رسيدن به كمال و موفقيتي جديد از مسير اصولي و قانون حركت مي‌كنند و هرگز دست به تقلب، كلاهبرداري يا دور زدن مسير نمي‌زنند.
آينده‌نگري
براي رسيدن به ايده‌هاي جديد يا تحقق آنها بايد برنامه‌ريزي داشت و با شجاعت، اخلاق و عزت نفس به ذهن فرصت ظهور داد. هميشه به نيازهاي فردايتان فكر كنيد.
نظر شما